Collectie
Onderzoek naar collecties
Onderzoek naar collecties
Onderzoek doen naar het verleden is de basis voor een levendige erfgoedpraktijk, die ook betekenis heeft voor de toekomst. Zonder onderzoek word je informatie over erfgoed een statische verzameling anekdotes en clichés. Het risico bestaat dat het erfgoed zelf, een steeds meer onbegrepen overblijfsel uit het verleden zal zijn. Daarom is het stimuleren, ondersteunen en (mede)uitvoeren van onderzoek een wezenlijke taak van uw museum. Maar hoe pak je dit aan en zorg je vervolgens dat dit onderzoek ook bekend wordt? Onderstaande informatie kan je hierbij helpen.
Downloads en literatuurtips
Stappenplan onderzoek
Volgens ‘het boekje’ verloopt onderzoek in opeenvolgende fasen: vaststellen van een onderwerp, doel versus diepgang afwegen, afbakenen van het onderwerp, probleemstelling formuleren, vraagstellingen formuleren, inventariseren van beschikbare bronnen, definitieve planning, verzamelen van bronnen, evaluatie van bronnen, synthese: vragen beantwoorden, conclusie en verslaglegging. In de praktijk verloopt onderzoek echter minder lineair. Dit stappenplan is afkomstig uit de Handleiding Onderzoek in de Museale Praktijk van het LCM. Deze is in gedrukte vorm te bestellen via Erfgoed Gelderland.
LCM, 2017 (herzien 2021)
Handleiding Onderzoek in de Museale Praktijk
Met deze handleiding kun je zelf aan de slag om onderzoek te doen naar museumobjecten of naar de geschiedenis van museumcollecties. Waar vind je de benodigde bronnen, welke methode van onderzoek kies je en waar kun je het onderzoek voor gebruiken in de museale praktijk? De antwoorden vind je in deze publicatie, die te bestellen via Erfgoed Gelderland.
Onderzoek Informatie ordenen en beoordelen
Het is verstandig pas informatie te gaan verzamelen nádat je een systeem hebt bedacht om de informatie overzichtelijk te verwerken en bewaren. Daarbij werkt het efficiënt om de papieren (brieven, artikelen, krantenknipsels) onder dezelfde kopjes te ordenen als de digitale informatie. Dit document is afkomstig uit de Handleiding Onderzoek in de Museale Praktijk van het LCM. Deze is in gedrukte vorm te bestellen via Erfgoed Gelderland.
LCM, 2017
Onderzoek Het interview
Voor onderwerpen uit ons recente verleden waarover weinig aan het papier is toevertrouwd kun je besluiten om een interview af te nemen. De grote voordelen hiervan zijn dat je zelf ooggetuige bent en dat je kan doorvragen naar aanleiding van hetgeen je te horen of te zien krijgt. Dit document is afkomstig uit de Handleiding Onderzoek in de Museale Praktijk van het LCM. Deze is in gedrukte vorm te bestellen via Erfgoed Gelderland.
LCM, 2017
Museumpeil 25
Dit nummer van Museumpeil gaat over het thema onderzoek en in het bijzonder over collectiegebonden onderzoek en onderzoek naar de context waarbinnen materiele en immateriële cultuur is ontstaan.
LCM, 2006
Handreiking herkomstonderzoek Museale Verwervingen
De musea is gevraagd een antwoord te geven op de vraag of er zich in hun collecties voorwerpen bevinden waarvan de herkomstgeschiedenis verwijst naar onvrijwillig bezitsverlies van de oorspronkelijke eigenaars als direct gevolg van het naziregime, d.w.z. in de jaren vanaf 1933 tot aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. Doel is te komen tot een zo volledig mogelijke inventarisatie van dit soort voorwerpen in Nederlands museaal bezit. Een bijkomend doel is het bewerkstelligen van een kritische houding van de Nederlandse musea ten aanzien van hun collecties, met betrekking tot ethisch aanvaardbare herkomsten in het algemeen. In deze handreiking lees je meer.
Herkomstonderzoek
Per 31 december 2018 is het project Museale Verwervingen vanaf 1933 beëindigd. Musea hebben herkomstonderzoek gedaan en de verslagen hiervan ingediend. Het doen van herkomstonderzoek houdt echter nooit echt op. Omdat steeds meer bronnen digitaal beschikbaar zijn, komt voortdurend nieuwe informatie over de herkomst van collecties beschikbaar. Het doen van herkomstonderzoek is en blijft een belangrijke onderdeel van verantwoord collectiebeheer (art. 2.3 Ethische Code voor Musea). Meer informatie over de uitkomsten en resultaten van het project Museale Verwervingen vind je op musealeverwervingen.nl.
Voor vragen over het thema roofkunst kun je terecht bij het Expertisecentrum Restitutie (ECR), ondergebracht bij het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies. Het Expertisecentrum fungeert als onafhankelijk informatieloket voor alle belanghebbenden en geïnteresseerden in het thema roofkunst: van particulieren tot journalisten en musea.
Meer weten over het restitutiebeleid in Nederland? Het dossier van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed vind je hier.
Onderzoek naar koloniaal verleden in collecties
De RCE heeft het e-magazine ‘Sporen van slavernij en koloniaal verleden’ gemaakt. De RCE heeft de afgelopen anderhalf jaar onderzoek gedaan naar sporen van slavernij en koloniaal verleden in de rijkscollectie. De vraag was: hebben we objecten in onze collectie die verbonden zijn met slavernij en ons koloniale verleden? Hoe vind je relevante objecten als je zoekt naar datgene wat juist niet specifiek beschreven en benoemd is? Dit werd onderzocht tijdens een pilotproject. In deze publicatie zijn 25 objecten telkens door drie verschillende auteurs beschreven. Door ruimte te bieden aan meerstemmigheid worden er betekenislagen aan het erfgoed toegevoegd.
RCE, december 2019
Streven naar rechtvaardigheid
De Raad voor Cultuur evalueerde het Nederlandse beleid bij de restitutie van cultuurgoederen uit de Tweede Wereldoorlog. In het rapport doet de raad aanbevelingen voor verbeteringen.
Raad voor cultuur, 2020
Checklist onderzoek Museale Verwervingen
Deze checklist helpt je op weg bij het doen van jouw eigen herkomstonderzoek.
Neem contact op met een adviseur
De consulenten van het LCM helpen je graag persoonlijk verder. Afhankelijk van je provincie vaak zelfs op kosten van de provincie! Neem contact op met de dichtstbijzijnde consulent over de mogelijkheden.
Of zoek een leverancier
Ben je op zoek naar een bedrijf dat je kan helpen, kijk een op deze leveranciers pagina. Daar tref je betrouwbare bedrijven die gespecialiseerd zijn in musea en erfgoed.
Verder praten
Kunsthistorici register
Ieder lid van dit online beroepsregister is gespecialiseerd in een kunststroming, techniek of tijdsperiode, en beheerst specialistische onderzoeksmethoden, vaardigheden en vakkennis. Kennis, die ingezet wordt in opdracht van derden, bijvoorbeeld bij museale projecten, culturele evenementen of publicatieprojecten.
